فعالیت یا Task در زبان BPMN چیست؟

در جلسه قبل درباره علائم استاندارد زبان BPMN صحبت کردیم و آنها را درقالب ۴ دسته به شما معرفی کردیم. در این جلسه، اولین دسته از این ۴ دسته را به شما آموزش میدهیم.

فعالیت یا Task ها برای مدلسازی ایستگاه‌های کاری به کار برده می‌شوند و انجام کار توسط اشخاص مختلف در بازه‌های زمانی را مدل می‌کنند. فعالیت‌ها با مستطیل‌های آبی رنگ مشخص می‌شوند. ساده ترین نوع فعالیت User Task ها می‌باشند که در شکل زیر نشان داده شده‌اند. این نوع فعالیت‌ها در مواردی کاربرد دارند که انجام کار می‌بایست توسط افراد سازمان و از طریق کارتابل انجام شوند. یعنی شخصی می‌بایست در کارتابل خود آن کار را باز کند تا فرم مربوطه آن را دیده و تکمیل نماید و سپس بر روی دکمه ارسال کلیک کند تا کار به مرحله بعدی ارسال شود، پس این نوع فعالیت‌ها نیازمند تعربف فرم در BPMS برای خود می‌باشند.

دسته بعدی از فعالیت‌ها به فعالیت‌های دستی یا Manual Tasks معروف می‌باشند. این فعالیت‌ها در زمانی استفاده می‌شوند که می‌خواهیم یک کار دستی و نه در کارتابل جریان کار توسط یک شخص مورد نظر انجام شود. به عنوان مثال در انتهای فرآیند یک فعالیت دستی را به مسئول دبیرخانه ارسال می‌کنیم تا فرم مربوطه را پرینت گرفته و بایگانی نماید و در عمل یک کار خارج از کارتابل جریان کار را انجام دهد. علامت Manual Task در شکل زیر نشان داده شده است.

نوع بعدی علایم مربوط به فعالیت‌ها، فعالیت ماشینی یا Script Task می‌باشد. این نوع فعالیت را مواقعی به کار می‌بریم که می‌خواهیم در این مرحله ماشین BPMS کدی را که در آن نوشته‌ایم اجرا کند. پس انجام‌دهنده این کار خود BPMS می‌باشد و کار به کارتابل کسی جهت اجرا فرستاده نمی‌شود. به عنوان مثال اگر بخواهیم در یک فرآیند فروش پس از ثبت فاکتور فروش، مبالغ هرکدام از اقلام به همراه مبلغ کل فاکتور و مالیات بر ارزش افزوده محاسبه شود، از این فعالیت پس از فعالیت ثبت فاکتور استفاده می‌کنیم. فعالیت ماشینی درشکل زیر نشان داده شده است.

نوع بعدی فعالیت‌ها، فعالیت ارسال پیام یا Send Task می‌باشد که برای ارتباط بین دو فرآیند طراحی شده‌اند. این فعالیت زمانی کاربرد دارد که وقتی که می‌خواهیم پس از انجام یک کار مشخص به یک فرآیند پیام ارسال کنیم تا موجب محقق شدن رویدادی در آن فرآیند شویم. این فعالیت در شکل زیر نمایان است.

نوع بعدی فعالیت، فعالیت دریافت پیام و یا Receive Task می‌باشد. این فعالیت در هنگام ارتباط بین دو فرآیند کاربرد دارد و وقتی کار به این فعالیت برسد، صبر می‌کند تا پیامی را از فرایند دیگری دریافت نماید تا بتواند کار خود را ارسال کند. شکل زیر نشان‌دهنده فعالیت دریافت پیام می‌باشد.

اگر BPMS ای قابلیت ارتباط با سیستم‌های مختلف را از طریق یک وب سرویس داشته باشد یعنی بتواند از طریق وب سرویس، اطلاعات ورودی را از BPMS دریافت و وارد سیستمهای تخصصی مور نظر کند و سپس نتیجه پردازش را بعنوان خروجی مجددا به BPMS ارسال کند، در این صورت برای نشان دادن فعالیت ارتباط با سیستم‌های دیگر در BPMN از فعالیت سرویسگرا یا Service Task  استفاده می‌شود. به عنوان مثال در فرآیند مرخصی پس از تایید درخواست مرخصی اطلاعات درخواست در سیستم کارکرد ثبت می‌شود تا کسر کار برای شخص ثبت نشود. ارتباط با سیستم کارکرد از طریق Service Task می‌باشد. شکل زیر یک Service Task را نشان میدهد.

در زبان استاندارد BPMN ارتباط با فرآیندهای مختلف از طریق زیرفرآیندها میسر می‌باشد. زیرفرآیندها معمولا جزیی از فرآیندهای پدر هستند و خود می‌توانند به صورت مستقل اجرا شوند. زیرفرآیندها تعریف می‌شوند که پیچیدگی فرآیند اصلی را کم کنند و یا با تعریف یکبار فرآیند و یا در مراحل بهبود آن در فرآیندهای مختلف این عملیات صورت پذیرند. برای استفاده از زیرفرآیند در فرآیند پدر یک فعالیت از نوع زیرفرآیند یا Subprocess Task استفاده می‌کنیم که در  شکل زیر نشان داده شده است.

در این جلسه با اولین دسته از علائم استاندارد زبان BPMN ، یعنی فعالیت یا Task ها آشنا شدید. در جلسات آتی به معرفی سایر دسته ها خواهیم پرداخت.

در صورتی که علاقه مند به دریافت این آموزش ها از طریق گوشی موبایل خود هستید میتوانید از طریق کانال تلگرام آکادمی BPM  این آموزش ها را دنبال کنید.